Όλοι έχουμε βρεθεί εκεί: επενδύουμε τα πάντα σε κάτι ή κάποιον, μόνο και μόνο για να νιώσουμε ότι οι προσπάθειές μας δεν αντιστοιχούν ή δεν εκτιμώνται. Η συναισθηματική επιβάρυνση του να δίνεις τα πάντα και να λαμβάνεις ελάχιστη ανταπόδοση είναι βαθιά. Μπορεί να αφορά προσωπικές σχέσεις, επαγγελματικές προσπάθειες ή οποιαδήποτε κατάσταση στην οποία υπάρχει ανισορροπία μεταξύ προσπάθειας και ανταμοιβής.
Η παραβολή του δότη και του λήπτη
Φανταστείτε έναν κηπουρό που φροντίζει με κόπο ένα κομμάτι χώμα κάθε μέρα. Το ποτίζει, φροντίζει να παίρνει τη σωστή ποσότητα ηλιακού φωτός και ακόμη και μιλάει με ενθαρρυντικά λόγια στους σπόρους που βλασταίνουν. Σε αντάλλαγμα, περιμένει έναν καταπράσινο κήπο γεμάτο ζωντανά λουλούδια. Ωστόσο, το μόνο που παίρνει είναι ένα μπουμπούκι που μόλις και μετά βίας ανθίζει.
Ο κηπουρός είναι απορημένος. Γιατί, μετά από όλη την προσπάθειά του, το χώμα του προσφέρει τόσο λίγα σε αντάλλαγμα; Το χώμα, σε αυτή την περίπτωση, συμβολίζει το άτομο ή την κατάσταση που δεν ανταποδίδει τις προσπάθειες του κηπουρού. Ο κηπουρός αντιπροσωπεύει οποιονδήποτε από εμάς που έχει νιώσει ποτέ υποτιμημένος ή αδικημένος παρά το γεγονός ότι έχει δώσει τα πάντα.
Αναγνωρίζοντας τις αλυσίδες που δεσμεύουν
Όταν διαπιστώνουμε ότι δίνουμε τα πάντα και λαμβάνουμε ελάχιστα σε αντάλλαγμα, συχνά νιώθουμε σαν να είμαστε αλυσοδεμένοι σε μια κατάσταση. Μπορεί να πιστεύουμε ότι αν απλά δώσουμε λίγο περισσότερο, προσπαθήσουμε λίγο περισσότερο ή είμαστε λίγο πιο υπομονετικοί, τα πράγματα θα αλλάξουν. Όμως, καθώς οι μέρες γίνονται εβδομάδες και οι εβδομάδες μήνες, μένουμε με τη λαχτάρα για ελευθερία από τη μονόπλευρη δέσμευση.
Γιατί συνεχίζουμε να δίνουμε;
Υπάρχουν πολυάριθμοι λόγοι για τους οποίους μπορεί να συνεχίσουμε να επενδύουμε πλήρως τον εαυτό μας ακόμη και όταν είναι προφανές ότι οι προσπάθειές μας δεν βρίσκουν ανταπόκριση:
- Πιστεύουμε στις δυνατότητες του ατόμου ή της κατάστασης, ελπίζοντας ότι τελικά θα αναγνωρίσουν την αξία μας.
- Η αυτοεκτίμησή μας μπορεί να είναι συνδεδεμένη με την επιτυχία της προσπάθειας, καθιστώντας δύσκολο να αποχωρήσουμε χωρίς να νιώσουμε αποτυχημένοι.
- Μπορεί να φοβόμαστε το άγνωστο, σκεπτόμενοι ότι ακόμα και μια μη ικανοποιητική κατάσταση είναι καλύτερη από την αβεβαιότητα της αλλαγής.
Αναζήτηση επικύρωσης έξω από τον εαυτό μας
Συχνά, η τάση μας να δίνουμε υπερβολικά, πηγάζει από την ανάγκη μας για εξωτερική επικύρωση. Θέλουμε να μας βλέπουν, να μας αναγνωρίζουν και να μας εκτιμούν. Ωστόσο, όταν η αξία μας καθορίζεται από εξωτερικούς παράγοντες, γινόμαστε αιχμάλωτοι των περιστάσεων, περιμένοντας από κάποιον άλλο να αναγνωρίσει την αξία μας. Η λύση βρίσκεται στο να μάθουμε να επικυρώνουμε τον εαυτό μας, αναγνωρίζοντας την αξία μας ανεξάρτητα από τη γνώμη ή την ανταπόκριση των άλλων.
Το μονοπάτι προς την ελευθερία
Η απελευθέρωση από τα δεσμά των μη ανταποδοτικών προσπαθειών περιλαμβάνει μερικά κρίσιμα βήματα:
- Αναγνωρίστε και αναγνωρίστε την αξία σας. Γνωρίστε ότι είστε πολύτιμοι, ανεξάρτητα από την επικύρωση (ή την έλλειψή της) από τους άλλους.
- Ορίστε όρια. Αποφασίστε τι είστε διατεθειμένοι να δώσετε και τι περιμένετε ως αντάλλαγμα. Όταν αυτά τα όρια ξεπερνιούνται, να είστε έτοιμοι να επανεκτιμήσετε την κατάσταση.
- Κοινοποιήστε τα συναισθήματά σας. Ενημερώστε το άλλο μέρος για το πώς αισθάνεστε. Είναι πιθανό να μην έχει επίγνωση της ανισορροπίας ή του τρόπου με τον οποίο σας επηρεάζει.
- Εάν είναι απαραίτητο, να είστε προετοιμασμένοι να απομακρυνθείτε. Μερικές φορές, η καλύτερη απόφαση είναι να απομακρυνθείτε από μια κατάσταση που δεν εξυπηρετεί πλέον την ευημερία ή την ανάπτυξή σας.
Συμπερασματικά, ενώ είναι αξιέπαινο να δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό σε όλες τις προσπάθειες, είναι εξίσου σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι οι προσπάθειές μας θα έχουν ανταπόκριση. Η ζωή είναι πολύ σύντομη για να είμαστε δεμένοι σε καταστάσεις που δεν μας εκτιμούν ή δεν μας εκτιμούν. Η αναγνώριση της αξίας μας και η αναζήτηση ισορροπίας στις σχέσεις και τις προσπάθειές μας είναι ο δρόμος προς την πραγματική ελευθερία.
